Με την μαύρη επέτειο της 21ης Απριλίου, ας θυμηθούμε μια άλλη επέτειο, την 1η Μαραθώνεια πορεία ειρήνης.
Στις 21 Απρίλη 1963 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Αφετηρία ορίστηκε ο Τύμβος του Μαραθώνα και τερματισμός η Πνύκα.
Η πορεία οργανώθηκε από το «Σύνδεσμο Μπέρτραντ Ράσελ» και την Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη, αντιπρόεδρος της οποίας ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της ΕΔΑ. Είχαν προσκληθεί για να πάρουν μέρος πολλο...ί ξένοι ειρηνιστές απ' όλο τον κόσμο - κυρίως από τη Βρετανία.
Η κυβέρνηση της ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, μετά από υπόδειξη των Αμερικανών απαγορεύει την πορεία και ανακοινώνει ότι όποιος επιχειρήσει να προσεγγίσει θα συλλαμβάνεται.
Η προειδοποίηση αφορά και τους ξένους προσκεκλημένους.
Τίθενται σε επιφυλακή Στρατός, Αστυνομία, Χωροφυλακή, παρακράτος, ακόμη και άνδρες του Λιμενικού (!) αφού έπρεπε να αποκοπεί και η προσέλευση... διά θαλάσσης.
Το πρωί της Κυριακής 21 Απρίλη, ώρα 8, ο Λαμπράκης αρχίζει μόνος του την πορεία κρατώντας ανοιχτό στο στήθος του το πανό με το σήμα του φιλειρηνικού κινήματος, φωνάζοντας:
Ζήτω η Ειρήνη!
Ζήτω η Δημοκρατία!
Ένας χωροφύλακας, από τους εκατοντάδες, φώναξε:
Κάτω η Ειρήνη!
Ο Λαμπράκης θα συνεχίσει πότε μόνος του, πότε μαζί με μερικούς αγωνιστές που κατάφεραν να περάσουν από τα μπλόκα της Χωροφυλακής μέχρι το Πικέρμι, όπου τον συνέλαβαν.
Με το αστυνομικό καμιόνι θα τον μεταφέρουν, ύστερα από τρεισήμισι ωρών βόλτες, στη Ν. Ιωνία, όπου θα τον αφήσουν ελεύθερο.
Ηδη έχει δεχτεί μια επίθεση στο ξεκίνημα, όταν προσπάθησαν να του πάρουν το πανό.
Στη διασταύρωση της Ραφήνας είχε οργανωθεί μπλόκο από χωροφύλακες και παρακρατικούς. Του επιτίθενται, τον χτυπούν, του σκίζουν το σακάκι, προσπαθούν να τον παρασύρουν στο γειτονικό δάσος.
Η παρουσία των δημοσιογράφων υποχρεώνει τους παρακρατικούς σε φυγή.
Ηδη έχουν συλληφθεί 1.000 - 1.500 φιλειρηνιστές (πολλοί κακοποιήθηκαν και τραυματίστηκαν), ανάμεσά τους και πολλοί ξένοι, τέσσερις από τους οποίους απελάθηκαν!
Αργά το βράδυ εκείνης της μέρας ο Λαμπράκης φτάνει στα γραφεία της ΕΕΔΥΕ και από εκεί στέλνει τηλεγράφημα προς τις εφημερίδες, το οποίο άρχιζε ως εξής:
«Πόθος δημοκρατικού λαού μας διά πορείαν Ειρήνης "Μαραθών - Αθήναι" επραγματοποιήθει».
Στη συνέχεια καταγγέλλει τη σύλληψή του και τη μεταχείρισή τους από τους αστυνομικούς και κατονομάζει τους υπεύθυνους.
Το τηλεγράφημα κατέληγε:
«Δυστυχώς διεπίστωσα ότι δημοκρατία δεν υπάρχει εις την Ελλάδα, όταν εκλεκτοί του λαού κυριολεκτικώς καταρρακώνονται».
Λίγες μέρες μετά, στις 22 Μάη 1963, ο Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη.
ΑΘΑΝΑΤΟΣ...!
(Ακολουθούν Ιστορικές Φωτο. από την Επεισοδιακή εκείνη Πορεία της εποχής εκείνης)
(Αποφασιστικός για τα ιδανικά που τελικά θυσιάστηκε!)
( Μπροστά ο Γρ.Λαμπράκης, πίσω του ο Ανδρέας Μαμωνάς και πιο πίσω, ο κρεοπώλης Μπάμπης Παπαδόπουλος.)
( Φίλοι της ειρήνης, ανάμεσά τους ο Μιχ.Περιστεράκης, Πατ Ποτλ, ο Ανδρέας Μαμωνάς και άλλοι.)
( Λίγο πριν από τη στροφή της Ραφήνας βγαίνει μέσα από τα χωράφια ο ηλεκτρολόγος Παντελής Γούτης και του δίνει ένα φιλί στον Λαμπράκη, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης γιατί ο γιατρός είχε σώσει τη ζωή της γυναίκας του.)
( Ένας αστυνομικός πάει να χτυπήσει τον Πατ Ποτλ, γραμματέα του Μπέρτραντ Ράσελ, που τότε ήταν 91 χρόνων, ενώ άλλοι σέρνουν τον Μιχ. Περιστεράκη.)
( Αγέρωχος με παληκαρίσια τόλμη πορεύεται μόνος του.)
( Μαχητικός για να περάσει τα μπλόκα της αστυνομίας.
( Ο Γρ. Λαμπράκης ανάμεσα στους χωροφύλακες.)
(Προσπαθώντας να περάσει τα μπλόκα της αστυνομίας.)
(Ο 16χρονος Ανδρέας Μαμωνάς, που έχει ξεγλιστρήσει μέσα από τα καλάμια και απέφυγε τα μπλόκα, τον πλησιάζει και ο Λαμπράκης του δίνει να κρατήσει τη μια άκρη του πανό.)
(Κατεβαίνοντας από τον Τύμβο.)