1.Ηλίας Ι.Αργυριάδης
2.Νίκος Ι. Καλούμενος
3.Δημήτρης Α.Μπάτσης
Σαν Σήμερα Κυριακή 30 Μάρτη του 1952 Εκτελούνται .
1.Ηλίας Ι.Αργυριάδης
2.Νίκος Ι. Καλούμενος
3.Δημήτρης Α.Μπάτσης
4.Νίκος Γ. Μπελογιάννης
ΑΘΑΝΑΤΟΙ!
Ταυτότητα
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε το 1915 στην Αμαλιάδα από αγρότες γονείς. Στα 17 του χρόνια, τελειόφοιτος Γυμνασίου, έγινε μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Σαν φοιτητής Νομικής πρωτοστάτησε στους φοιτητικούς αγώνες της εποχής.
Λίγο πριν την κήρυξη της δικτατορίας του Μεταξά έγινε μέλος του ΚΚΕ. Δούλεψε σε οργανώσεις της Πελοποννήσου οργανώνοντας την πάλη κατά της μεταξικής δικτατορίας.
Ο Νίκος Μπελογιάννης συνδύαζε στη δουλειά του τη θεωρητική μελέτη με την πρακτική δράση. Το έργο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα», αν και όχι στην τελική του μορφή, αφού δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει (εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1998 από τη «Σύγχρονη Εποχή»), αλλά και άλλες μελέτες του αποδεικνύουν ότι η ολοένα και μεγαλύτερη συνεισφορά στο Κόμμα και το κίνημα απαιτεί τη στοχοπροσήλωση στη σύνθετη, δύσκολη, μα και πιο αποδοτική δουλειά του συνδυασμού θεωρίας και πράξης.
Έτσι και η πίστη στο νομοτελειακό πέρασμα της κοινωνίας στον κομμουνισμό θα θεμελιώνεται στην επιστημονική κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού.
Και θα φτάνει τη συνείδησή μας ως το ύψιστο σημείο του παραδείγματος του Μπελογιάννη.
«Για το σκοπό αυτό, αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας».
Για τη δράση του εξορίστηκε και φυλακίστηκε. Από την Αίγινα στην Ακροναυπλία ως την εισβολή των Γερμανών και κατόπιν, παραδομένος όπως τόσοι και τόσοι αγωνιστές στους κατακτητές, «γνώρισε» τις φυλακές της Κατούνας, της Βόνιτσας και της Κέρκυρας.
Το 1943, μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, ο Μπελογιάννης δραπέτευσε και κατέφυγε στην Πάτρα, όπου πήρε αμέσως μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Στις σκληρές μάχες της Πελοποννήσου ο Μπελογιάννης ήταν καπετάνιος της Μεραρχίας Πελοποννήσου του ΕΛΑΣ.
Μετά την υποχώρηση των Γερμανών τέθηκε επικεφαλής της διαφώτισης και μέλος του Γραφείου Περιοχής του Κόμματος στην Πελοπόννησο.
Όταν οι Αγγλοαμερικάνοι και οι ντόπιοι εντολοδόχοι τους έσπρωξαν τα πράγματα στη σύγκρουση, ο Ν. Μπελογιάννης βρέθηκε στο βουνό σαν πολιτικός επίτροπος της 10ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, όπου αναδείχτηκε σε σκληροτράχηλο μαχητή και εμπνευσμένο ηγέτη.
Η Μεραρχία του κατάφερνε πάντα να ανταποκρίνεται στις πιο δύσκολες αποστολές. Σε μια από αυτές ο Μπελογιάννης τραυματίστηκε σοβαρά, όμως πάντα κατάφερνε να δίνει κουράγιο στους συμμαχητές του με το παράδειγμά του.
Μετά την ήττα του ΔΣΕ, ο Μπελογιάννης επέστρεψε στην Ελλάδα σαν μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, καθοδηγώντας το λαό στην πάλη του ενάντια στην αμερικανοκρατία και το μοναρχοφασισμό.
Στα τέλη του 1950 πιάστηκε από τα όργανα της Ασφάλειας, που ξεσήκωσαν θύελλα αντικομμουνισμού.
Η αντίδραση οργάνωσε μια -πολύκροτη- δίκη που γρήγορα συγκέντρωσε την προσοχή των προοδευτικών σε όλο τον κόσμο.
Η υπόθεση της υπεράσπισης του Μπελογιάννη έγινε υπόθεση των αγωνιζόμενων λαών.
Το ...κατηγορητήριο
Η σύλληψη του Ν. Μπελογιάννη έγινε στις 20 Δεκέμβρη του 1950, αλλά η Ασφάλεια την έδωσε στη δημοσιότητα στις 5 Γενάρη 1951.
Η πρώτη δίκη, στην οποία δικαζόταν μαζί με άλλους κομμουνιστές, άρχισε, στο έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών, στις 19 Οκτώβρη 1951 και ολοκληρώθηκε στις 16 Νοέμβρη 1951, με την κατηγορία ότι παραβίασαν τον ΑΝ 509, το νόμο, δηλαδή, με τον οποίο βγήκε, και τυπικά, παράνομο το ΚΚΕ το Δεκέμβρη του 1947.
Η δίκη, λοιπόν, ήταν πολιτική και οι κατηγορούμενοι δικάζονταν για τις ιδέες τους. Σ' αυτήν, ο Ν. Μπελογιάννης και 11 ακόμη σύντροφοί του καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Αλλά δεν έφτανε στο καθεστώς η «κατηγορία» για να εκτελέσουν την απόφαση. Ήθελαν «κατηγορίες», που να στοιχειοθετούν το άλλοθί τους, ότι οι κομμουνιστές παλεύουν για «ξένα», «αντεθνικά» συμφέροντα.
Αυτό τους διευκόλυνε, όχι τόσο και μόνο για να δολοφονήσουν τον Κομμουνιστή ηγέτη, αλλά για να «φυτέψουν» στη συνείδηση του λαού την πεποίθηση ότι η κομμουνιστική ιδεολογία και πολιτική δράση επιδιώκει την υπονόμευση των συμφερόντων της Ελλάδας, άρα και του λαού της.
Πίστευαν πως μ' αυτήν την προπαγάνδα θα ξεριζώσουν το ΚΚΕ από το νου και την καρδιά του λαού. Έτσι, χρησιμοποίησαν την «υπόθεση των ασυρμάτων», για να «στήσουν τη δεύτερη δίκη του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του, αυτή τη φορά στο τακτικό στρατοδικείο, με την κατηγορία της διάπραξης του αδικήματος της κατασκοπίας σε βάρος της Ελλάδας.
Η δεύτερη δίκη άρχισε στις 15 Φλεβάρη και τελείωσε την 1η Μάρτη του 1952. Ο Μπελογιάννης και άλλοι εφτά σύντροφοί του καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Η ποινή εκτελέστηκε (στήθηκαν στο απόσπασμα οι Μπελογιάννης, Μπάτσης, Αργυριάδης, Καλούμενος), η δολοφονία διαπράχτηκε, παρά το ότι προσέφυγαν στο Συμβούλιο Χαρίτων,
η κυβέρνηση Πλαστήρα και το Παλάτι δεν την έδωσαν, και παρά τη διεθνή κατακραυγή για το έγκλημα από τα εκατομμύρια των επωνύμων και ανωνύμων που αγωνίστηκαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό να τη ματαιώσουν.
Στην πρώτη δίκη, γνωστή σαν «δίκη των 92», ο Μπελογιάννης ανέτρεψε το κατηγορητήριο, αλλά με άνωθεν εντολές καταδικάστηκε σε θάνατο με το νόμο 509.
Στη δεύτερη δίκη, τον Φλεβάρη του 1952 ο Μπελογιάννης κατηγορήθηκε για «κατασκοπία». Από κατηγορούμενος έγινε κριτής και υπερασπίστηκε όσο κανένας τον πατριωτισμό των Ελλήνων κομμουνιστών, ξεσκεπάζοντας το κράτος της υποτέλειας.
«...Εμείς πιστεύουμε στην πιο σωστή θεωρία που διανοήθηκαν τα πιο προοδευτικά μυαλά της ανθρωπότητας. Και η προσπάθειά μας, ο αγώνας μας, είναι να γίνει αυτή η θεωρία πραγματικότητα για την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.
<< Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας.
Το δείξαμε όταν κινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο.
Για το σκοπό αυτό, αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας.
Πιστεύω ότι, δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα..>>
(Νίκος Μπελογιάννης, από την απολογία του στο στρατοδικείο).
«Υποχρεωθήκαμε να παλέψουμε κάτω από απαράδεκτα άνισους όρους. Αλλά παρ' όλα αυτά αποδείχτηκε ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα πατριωτικό με τίτλους εθνικούς, που κανένα άλλο κόμμα δεν έχει να παρουσιάσει.
Γιατί στο βωμό της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας της Ελλάδος έχει προσφέρει φοβερές εκατόμβες».
Νίκος Μπελογιάννης
Ωστόσο, η μοίρα του είχε αποφασιστεί: Θάνατος.
Έτσι, η -ετυμηγορία- δεν άλλαξε.
Παρά τη διεθνή καμπάνια συμπαράστασης να μην εκτελεστεί ο Νίκος Μπελογιάννης και οι συγκαταδικασμένοι Νίκος Καλούμενος, Ηλίας Αργυριάδης και Δημήτρης Μπάτσης.
Παρά τις αιτήσεις χάριτος που απορρίφθηκαν, τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μάρτη 1952 οι σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος μετέφεραν τον Νίκου Μπελογιάννη από τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης στη σφαίρα της αθανασίας.
Εκεί που το χαμόγελο του «ανθρώπου με το γαρίφαλο» δε σβήνει ποτέ.
Εκεί που τα μηνύματα και οι ιδέες του μένουν πάντα ολοζώντανες.
στο Δικαστήριο..
«...Εμείς πιστεύουμε στην πιο σωστή θεωρία που διανοήθηκαν τα πιο προοδευτικά μυαλά της ανθρωπότητας.
Και η προσπάθειά μας, ο αγώνας μας, είναι να γίνει αυτή η θεωρία πραγματικότητα για την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.
Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας.
Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο.
Για το σκοπό αυτό, αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι, δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα...»
(Νίκος Μπελογιάννης, από την απολογία του στο στρατοδικείο).
Η δίκη και η εκτέλεση του Μπελογιάννη συνέβησαν την περίοδο της πρωθυπουργίας του Νικόλαου Πλαστήρα (Ένωση Κέντρου).
Ο ίδιος ο Πλαστήρας φέρεται να ήταν αντίθετος στις εκτελέσεις, όμως ήταν μόνος (οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί του Κέντρου, ο Σοφοκλής Βενιζέλος, που στήριζε την κυβέρνηση Ν.Πλαστήρα, και ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν υπέρ των εκτελέσεων).
Επίσημα όμως διέψευσε ότι δεν ήταν κύριος της κατάστασης και ότι οι εκτελέσεις έγιναν χωρίς την έγκρισή του.
Η εκτέλεση Μπελογιάννη κατάφερε πλήγμα στην αξιοπιστία της κεντρώας κυβέρνησης, η οποία σε ένα από τα βασικά της συνθήματα, την ειρήνευση, φάνηκε ανακόλουθη.
Ο υπαρχιφύλαξ, διαταχθείς υπό του διευθυντού του, μετέβη αμέσως εις την πτέρυγαν όπου ευρίσκοντο τα κελιά των 8 μελλοθανάτων και εισήλθεν πρώτον εις το υπ' αριθμ. 2 απομονωτήριον, εις το οποίο εκρατούντο οι Μπελογιάννης, Λαζαρίδης και Μπάτσης. Πλησιάζει τον Μπελογιάννη.
«Νίκο σήκω»
Ατάραχος ο Μπελογιάννης σηκώνεται και λέει:
«Πάμε για καθαρό αέρα;»
«Ναι, του απαντά, σας πάνε για εκτέλεση...)»
(Από το ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Γιώργου Κορωναίου, όπως δημοσιεύτηκε την επομένη της εκτέλεσης στην «Προοδευτική Αλλαγή»)
Στο Δικαστήριο δίπλα με την Έλλη Παππά
"Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο"
«Σήμερα το στρατόπεδο σωπαίνει.
Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή
όπως τρέμει το σακάκι του σκοτωμένου στο συρματόπλεγμα.
Σήμερα ο κόσμος είναι λυπημένος.
Ξεκρέμασαν μια μεγάλη καμπάνα και την ακούμπησαν στη γη.
Μες στο χαλκό της καρδιοχτυπά η ειρήνη.
Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.
Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.
ΟΧΙ ΔΕ ΣΟΥ ταιριάζει εσένα Μπελογιάννη τούτο το σιωπηλό πένθος
τούτες οι μαύρες κορδέλες άκρη άκρη στο φουστάνι της άνοιξης
τούτο το πράσινο σαπούνι που λιώνει ξεχασμένο στη σκάφη θολώνοντας το νερό.
Για σένανε είναι οι μεγάλες σάλπιγγες, τα μεγάλα τύμπανα
οι μεγάλες καμπάνες και οι μεγάλες παρελάσεις
ο μεγάλος όρκος των λαών πάνω στο φέρετρό σου
η μεγάλη μέρα της τριάντα του Μάρτη
που μπαίνει στο καινούργιο εορτολόγιο των ηρώων και των μαρτύρων της ειρήνης.
Έφυγες τώρα Νίκο
ανάβοντας μ' ένα γαρύφαλλο από φλόγα το κουράγιο του κόσμου,
ανάβοντας την ελπίδα στην καρδιά των λαών,
ανάβοντας τους αστερισμούς της ειρήνης στο στερέωμα του κόσμου,
πάνω απ' τις πεδιάδες τις σπαρμένες κόκαλα.
Έπεσες, Νίκο, με τα αυτί σου κολλημένο στην καρδιά του κόσμου,
ν' ακούς τα βήματα της λευτεριάς να βαδίζουν στο μέλλον,
ν' ακούς το μέλλον να ξεδιπλώνει εκατομμύρια κόκκινες σημαίες
πάνω απ' το γέλιο των παιδιών και των κήπων.
Ο Μπελογιάννης μας έμαθε άλλη μια φορά
πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
Μ' ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Μ' ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει.»
(Γιάννης Ρίτσος)
Μπελογιάννηδες
«Χαραυγή καταπάνω του θανάτου
βάδιζεν η καρδιά σου παλικάρι
λες κι ήταν άλλος
άγουρος που ορθρίζει ν' ανταμώσει
κρυφά την πρώτη αγάπη.»
(Κώστας Βάρναλης)
Τραγούδι για το γεράκι
«Ω θαρραλέο γεράκι!/ Στη μάχη με τον εχθρό/ πλημμύρισες με αίμα.
Αλλά θα 'ρθει η ώρα/ και οι σταγόνες του ζεστού αίματός σου/
σαν σπίθες θ' ανάψουν/ στο σκοτάδι της ζωής.
Και πολλές θαρραλέες καρδιές/ θ' ανάψουν, με απερίσκεπτη
δίψα λευτεριάς, φώτα./ Ας πέθανες εσύ,
Αλλά. πιο τραγούδι των θαρραλέων/ πνευματικά δυνατών πάντοτε
Συ θα 'σαι ζωντανό/ παράδειγμα στην περήφανη
πρόσκληση της Λευτεριάς/ και του Φωτός.
Στους απερίσκεπτους θαρραλέου/ τραγουδάμε το τραγούδι!..».
(Μαξίμ Γκόργκι)
«Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει το θάνατο, το φόβο και το μίσος. Ένα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη».
(Πάμπλο Πικάσο*)
*(Η μορφή του Νίκου Μπελογιάννη, σχεδιασμένη από τον Πικάσο, διαδόθηκε παγκόσμια και έγινε σύμβολο του αγώνα για την ειρήνη στα ψυχροπολεμικά χρόνια. Το σκίτσο σχετίζεται με έναν διάσημο πίνακα «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Βαν Άικ (1390- 1441), του Φλαμανδού ζωγράφου που θαύμαζε και μελετούσε ο Πικάσο.)
30 Μάρτη 1952...
Ο Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος φιλοτέχνησε το περίφημο σκίτσο του Ανθρώπου με το Γαρύφαλλο, όταν τον ρώτησαν γιατί δεν το έκλεισε, απάντησε: «Εναν τόσο μεγάλο άνθρωπο δεν μπορείς να τον κλείσεις σε ένα πορτρέτο»… Έγραψε ακόμα γι’ αυτόν:
Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει το θάνατο, το φόβο και το μίσος. Ενα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη....
Νίκος Μπελογιάννης
NIKOS BELOYANNIS
(Das Denkmal steht in Berlin an der FHTW, Treskowallee)
Vor 60 Jahren am 30.03.1952 wurde Nikos Beloyannis, Widerstandskämpfer und Mitglied des ZK der Griechischen Kommunistischen Partei KKE, verurteilt von faschistischen Militärs unter der bürgerlichen Regierung von Plastiras mit weiteren drei Genossen hingerichtet.
Zuvor hatte es weltweite Proteste gegeben, Picasso malte ihm zu Ehren ein Portrait ohne den Rahmen zu schließen mit der Begründung: ein Mensch wie Niko kann man nicht in einem Rahmen einschließen.
Seine Verteidigungsrede und seine Taten werden unvergesslich bleiben.
